در جوامع امروزی حضور عکاسان در تمام حوزه های هنری به خصوص " تئاتر" ، در ثبت و گسترش این هنر نقش مهمی را ایفا می کند و می توان ادعا کرد با گسترش خبرگزاری ها و وب سایت های اینترنتی و به خصوص شبکه اجتماعی اینستاگرام پنجاه درصد فعالان این رشته در رسانه های مختلف فعالیت چشمگیری دارند.

حضور عکاسان تئاتر که امروزه جمعیتشان بالغ بر بیش از صد نفر است ، علاوه بر اینکه در ثبت رویدادهای مرتبط با این رشته تاثیر داشته است ، باعث گسترش تبلیغات نیز شده اند. چرا که انتشار یک عکس خوب و هنرمندانه بهترین تبلیغ برای جذب مخاطب عام و جلب نظر منتقدان است.

آنچه مسلم است تشویق مخاطب عام برای حضور در سالن های نمایش باعث افزایش انگیزه ونیز درآمد برای تمام فعالان این هنر را به همراه خواهد داشت.مطمئناً یک مخاطب عام برای انتخاب یک اثر خوب هنری همچنان که به لیست بازیگران و عوامل اجرایی نمایش نگاهی می اندازد به سراغ عکس های نمایش نیز خواهد رفت تا با اتفاقات درون نمایشنامه و نحوه ی میزانسن آن آشنا شود.
ارائه عکس از نمایش بستگی زیادی به ذوق و سلیقه هنرمند دارد چه با استفاده از کولاژ ، چه فتو مونتاژ را در بر می گیرد.

این یادداشت بر این اساس است که ثبت رویدادهای مرتبط عکس و تاثیر آن در جذب مخاطب ، گسترش تبلیغات و ثبت خاطرات و بیان انتقادات تاثیر اصلی عکس بر گروه های نمایشی می پردازد.

عکاسی در لغت به معنای روش عکاسی و عکس برداری است و همچنین به عمل و شغل عکاس نیز گفته می شود ، که در اکثر زبان های جهان این هنر فتوگرافی خوانده می شود.
که ترکیبی از دو کلمه یونانی فتو به معنی نور و گرافی به معنی ثبت و نگارش است. بنابراین فتوگرافی به معنای نقش کردن با نور است.

تئاتر یک کلمه یونانی است به معنی آوا ، صدا ؛ کلمه تئاتر در اصل مشتبق از واژه" تئاتررون" است که جز اول "تئا" به معنی تماشاکردن و یا محل تماشا است و "رون" به معنی بز نر می باشد ، چون در یونان خدایی داشتند که بخاطر آن هر سال بزی را می کشتند و در آن محل نمایش اجرا می کردند.
تعریف تئاتر از نظر اریک بنتلی : نمایش یعنی "الف" در نقش "ب" در حالی که "ج" داره تماشا می کند.

در جوامع امروزی حضور عکاسان در تمام حوزه های هنری به خصوص " تئاتر" ، در ثبت و گسترش این هنر نقش مهمی را ایفا می کند و می توان ادعا کرد با گسترش خبرگزاری ها و وب سایت های اینترنتی پنجاه درصد فعالان این رشته در رسانه های مختلف فعالیت چشمگیری دارند.
حضور عکاسان تئاتر که امروزه جمعیتشان بالغ بر بیش از صد نفر است ، علاوه بر اینکه در ثبت رویدادهای مرتبط با این رشته تاثیر داشته است ، باعث گسترش تبلیغات نیز شده اند. چرا که انتشار یک عکس خوب و هنرمندانه بهترین تبلیغ برای جذب مخاطب عام و جلب نظر منتقدان است.

آنچه مسلم است تشویق مخاطب عام برای حضور در سالن های نمایش باعث افزایش انگیزه ونیز درآمد برای تمام فعالان این هنر را به همراه خواهد داشت.مطمئناً یک مخاطب عام برای انتخاب یک اثر خوب هنری همچنان که به لیست بازیگران و عوامل اجرایی نمایش نگاهی می اندازد به سراغ عکس های نمایش نیز خواهد رفت تا با اتفاقات درون نمایشنامه و نحوه ی میزانسن آن آشنا شود.

عکاسی تئاتر مثل همۀ بخشهای دیگر عکاسی ثبت لحظه های درخشانی از یک موضوع است. این موضوع در تئاتر تحرک بیشتری دارد. مثل عکاسی مستند اجتماعی و خبری جریانی از زندگی است که تفاوتهایی با عکاسی معماری،طبیعت و . . . دارد.

عکاسی تئاتر با سایر رشته ها تفاوت دارد در عکاسی تئاتر شما باید در بعضی زمینه ها تبحر داشته باشید مثلاً بتوانید عکاسی سرعتی انجام بدهید. یعنی مدلی از عکاسی خبری هم هست. در تشخیص نور صحنه و چیزی که جلوی شما دارد اتفاق می‌افتد باید سرعت عمل زیادی داشته باشید. تنظیمات دوربین را به سرعت بتوانید تغییر بدهید چون نورها و موقعیت بازیگران عوض می‌شود. این اتفاق‌ها باعث می‌شود شما سرعت عمل داشته باشید. به این ترتیب می‌شود گفت شکلی از عکاسی آتلیه ای هم هست که خارج از فضای نور معمول است و با کاری دست و پنجه نرم می‌کنید که نور پردازی شده است و تفاوتش با آتلیه این است که آنجا سوژه ثابت است و نورپردازی انجام می‌دهید اینجا نورپردازی ثابت و سوژه متحرک است باید آن قدر دقت و سرعت عمل داشته باشید که در موقعیت‌های مناسبی که سوژه قرار می‌گیرد بتوانید عکاسی کنید.

عکاسی تئاتر، شکلی از عکاسی هنری و ثبت لحظه های خلاقانه و هنرمندانه ای از یک اجرای تئاتر است که در پس زمینه اش باید از عکاسی چیزهای دیگری هم بدانید و آمیخته ای از چند نوع عکاسی است.
عکاسی تئاتر از نگاه من می تواند چند سبک تقسیم شود : عکاسی ژورنالیستی ، عکاسی تبلیغاتی ، عکاسی هنری ، که در عکاسی هنری عکاس با توجه به نگاه ، ذوق هنری که عکاس دارد می تواند عکسی را ثبت کند که فرای موضوع تئاتر باشد و گویی عکس هنری عکاسان می تواند به صورت انحصاری هر عکاس باشد و به عبارتی امضا آن اثر هنری باشد.

صحنه تئاتر پیوسته دارای زیبایی فرم و محتوای خاص و محصور کننده برای مخاطب می باشد . و برای عکاسان تئاتر ثبت این لحظه ها ، و خلق کردن اثر هنری چیدمان شده ایی که بازیگر در حال بازی است ، بسیار جذاب می باشد.
عکس تئاتر می تواند روایتی جداگانه از متن نمایش ایی که اجرا شده است داشته باشید.

گویی هر عکس روایتگر خودش می باشد و با دیدن عکس می توانی داستانی برایش بنویسی و یا به یک متن ادبی دلخواه ربط دهی و این خاصیت عکس تئاتر است.

حتی اگر نمایش را ندیده باشی ، می توان با دیدن عکس ، مخاطب جذب دیدن نمایش بشود.

در گذشته عکس تئاتر خیلی در ایران مورد توجه قرار نمی گرفت. برای مثال اگر از یک تئاتر چندتا عکس روی اینترنت و سایت‌های خبری می رفت و در خیلی دور تر ها در روزنامه چاپ میشد که به نظر خیلی ها کافی بود وکسی بیشتر از این نمی خواست. در مدیریت تئاتر ایران آنچه مورد توجه است عکس خبری تئاتر است. در گذشته فقط عکاسان مرکز هنرهای نمایشی مجوز عکاسی از نمایش را داشتند. مرکز هنرهای نمایشی به چند نفر عکاس مشخص می گفت روزهای اول و دوم اجرا عکس بگیریند و بعد وظیفه‌اش تمام می شد. به خاطر این نگاه،عکاس جایگاه ویژه در تئاتر نداشت. فضای کارش هم خیلی مشخص نبود.

می توان بیان کرد که امروزه روز با توجه به بیشتر شدن صفحات اجتماعی چون اینستاگرام ، فیس بوک و ... هم عکاسان علاقه بسیار زیادی به این امر دارند تا عکس هایشان دیده شود و کمک به گروهای نمایشی برای تبلیغ نمایش شده است ، حضور در سالن های نمایش ساده شده است ، و حتی وجود مسابقات مختلف در این مبحث ( عکاسی تئاتر) اشتیاق و ذوق رقابت را میان افراد بیشتر کرده است. حضور گروه های تبلیغاتی در تسهیل شدن این امر نقش به سزایی را داشته است ، اما متاسفانه خیلی از گروهای نمایشی فتو کال هایی را برای عکاسان می گذرند و با این حربه عکس از عکاسان می گیرند و برای تبلیغات خود استفاده می کنند و در اینجا هست که کمتر گروه عکاسی است برای عکاس رسمی خود ، مبلغی را کنار بگذلرد یا حتی حضور عکاسانی که کار را بلد نیستن و صرفاً شات زدن از دوربین را یاد گرفته اند ، پا به سالن های نمایش می گذارند که میزانسن و اتفاقات نمایش است فراموش می شود و فقط عکس میگیرند بدون توجه به اصل تئاتر و اصل هنر عکاسی تئاتر ، از طرفی این آماتوریسم خوب است زیرا این آماتوریسم باعث می شود سطح یادگیری بالا برود و از طرفی به ضرر عکاسان حرفه ایی در حوزه عکس تئاتر می شود.

با توجه به نکته بالا که گفته شد ، امروزه روز ، همه افراد برای اینکه اطلاعاتی از هر نمایش بگیرند ، به سراغ وب سایت ها ، و خبرگزاری ها می روند که در آنجا اطلاعات آن نمایش و به خصوص عکس های منتشر شده از آن نمایش را مشاهده می کنند، و گویی نوعی همزاد پنداری با محیط و صحنه تئاتر
می کنند ، که آمادگی خود را نسبت به تئاتر بالا ببرند.
اینکه هر عکسی از نمایش منتشر شود ، باعث می شود ، که افراد علاقه به دیدین نمایش های مختلف بروند و به عبارتی این کار در حوزه افرادی است که تخصص تبلیغات مجازی دارند.
که این کار باعث می شود افراد بیشتری به سراغ تئاتر در حال اجرا بروند و این کمک به گروه های نمایشی و فروش بیشتر آن تئاتر می شود.

امروزه می توان عکاسی تئاتر را جز عکاسی پر رونق دانست،زیرا گروه های تئاتری به دنبال عکاسانی هستند که بتوانند بهترین لحظه را از نمایش ثبت کنند،بنابراین با وجود فتوکال هایی که هست عکاسان این عرصه هنری با هجوم به سالن های نمایش و گرفتن عکس از بازیگران و استفاده آنها در اینستاگرام،گروه های مختلف تئاتری و مسابقات عکاسی که امروزه پر رونق می باشد. مشکلات عکاسان حرفه ایی تئاتر را می توان به عدم دریافت دستمزد از کارگردان های نمایش یا استفاده از عکس های بدون نام عکاس بیان کرد.باحضور عکاسانی که صرفاً برای اینکه تعداد فالورهایشان در اینستاگرام بالا برود و خودنمایی در شبکه های مختلف اجتماعی کنند باعث شده است که عکاسان حرفه ایی در این حوزه اصالتشان زیر سوال برود.

گروه های نمایشی با استفاده از عکس های نمایش و مانور تبلیغاتی با آن برای خود تماشاگر جذب می کنند ، و گویی با وجود عکس ها خود و نمایش را معرفی می کنند.

کیارش مسیبی
کارشناسی ارشد پژوهش هنر – عکاس تئاتر